Lễ cúng đầy tháng cho bé là nghi thức truyền thống lâu đời trong văn hóa dân gian Việt Nam. Mâm cúng đầy tháng là dịp để gia đình tạ ơn các vị thần linh đã phù hộ cho đứa trẻ khỏe mạnh, gửi gắm những lời cầu chúc tốt đẹp và may mắn cho bé trong suốt cuộc đời. Các bạn hãy cùng Liên Á tìm hiểu cách cúng đầy tháng trai đơn giản nhưng không kém phần trang trọng qua bài viết bên dưới nhé!
Xem thêm:
1. Lễ đầy tháng cho bé trai là gì?
Lễ đầy tháng cho bé trai là truyền thống trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào ngày đầu tiên tròn một tháng kể từ khi bé chào đời. Đây là dịp để gia đình tổ chức cúng bái, tạ ơn các vị thần linh đã bảo vệ và phù hộ cho đứa trẻ từ khi sinh ra. Nguồn gốc của lễ cúng đầy tháng bé trai được truyền lại qua nhiều câu chuyện dân gian khác nhau, nhưng chung quy lại tất cả đều gắn liền với các vị Bà Mụ và Đức Ông.
Lễ đầy tháng là lời chúc phúc dành cho bé (Nguồn: Sưu tầm)
Theo truyền thuyết, mỗi đứa trẻ khi chào đời đều do 12 Bà Mụ hay còn gọi là các Đại Tiên nặn ra. Mỗi Bà Mụ sẽ đảm nhận một phần cơ thể của đứa trẻ, từ mắt, mũi, miệng cho đến tay, chân và tóc. Chính vì thế, hình dáng của trẻ từ khi sinh ra cũng chịu ảnh hưởng từ sự khéo léo của các Bà Mụ.
Lễ cúng đầy tháng chính là dịp để gia đình gửi lời cảm ơn tới các Bà Mụ đã ban tặng đứa trẻ những bộ phận hoàn chỉnh và khỏe mạnh. Đây cũng là lúc bố mẹ, ông bà cầu xin các Bà Mụ tiếp tục phù hộ cho bé luôn bình an, khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn trong suốt cuộc đời.
2. Ý nghĩa mâm cúng đầy tháng bé trai
Lễ cúng đầy tháng cho bé trai không chỉ đơn thuần là một buổi tiệc, mà còn mang đậm ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc trong truyền thống người Việt. Đây là dịp đặc biệt đánh dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của đứa trẻ, khi tròn 1 tháng tuổi.
Mâm cúng đầy tháng mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam (Nguồn: Sưu tầm)
Lễ cúng cũng là dịp để gia đình tạ ơn các vị Bà Mụ và Đức Ông đã nặn ra hình hài của đứa trẻ, phù hộ cho bé khỏe mạnh chào đời. Theo truyền thuyết, chính các Bà Mụ đã chăm sóc và giám sát suốt quá trình mang thai, giúp đứa trẻ phát triển toàn diện. Do đó, lễ cúng đầy tháng là hành động tri ân các vị thần linh này, cầu mong sự bình an và may mắn cho bé trong suốt chặng đường trưởng thành.
Lễ cúng đầy tháng cho bé trai cũng là dịp để chính thức giới thiệu bé đến bà con, họ hàng, bạn bè. Đây là thời điểm để bé nhận những lời cầu chúc may mắn, sức khỏe, thành công từ những người thân yêu trong gia đình. Những lời chúc này không chỉ là lời chúc phúc mà còn mang một phần hy vọng, niềm tin vào tương lai tươi sáng của đứa trẻ.
3. Cách tính ngày cúng đầy tháng cho bé trai
Theo quan niệm dân gian, việc chọn ngày cúng đầy tháng cho bé trai mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, phản ánh mong muốn của cha mẹ đối với con cái. Một câu nói quen thuộc từ xa xưa đã lưu truyền trong dân gian: “trai lùi một, gái lùi hai”. Câu nói này ám chỉ việc tính toán ngày cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái dựa trên ngày sinh, rất đơn giản và dễ nhớ.
Ví dụ: Nếu bé trai sinh vào ngày 12 tháng 1 âm lịch thì ngày cúng đầy tháng của bé sẽ là ngày 11 tháng 1 âm lịch. Còn nếu bé gái sinh vào ngày 12 tháng 1, ngày cúng đầy tháng của bé gái sẽ là ngày 10 tháng 1 âm lịch.
4. Cách tính giờ cúng đầy tháng cho bé trai
Việc chọn giờ cúng đầy tháng cho bé thường liên quan đến yếu tố phong thủy, cung hoàng đạo và các mối quan hệ trong tam hợp, tứ hành xung. Theo quan niệm dân gian, việc chọn giờ cúng phù hợp sẽ mang lại sự bình an, may mắn và giúp bé phát triển khỏe mạnh trong tương lai.
Trong 12 con giáp, các con giáp được chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm có ba con giáp có mối liên hệ mật thiết với nhau gọi là tam hợp. Bên cạnh đó, tứ hành xung là các bộ 4 con giáp có sự xung khắc, mang lại ảnh hưởng không tốt nếu kết hợp trong các nghi lễ quan trọng.
Ví dụ: Bé sinh vào ngày 3/5/2021 (theo lịch dương), tức là bé sinh vào ngày 22 tháng 3 năm Tân Mùi theo lịch âm. Bé thuộc tuổi Sửu, theo phong thủy tuổi Sửu sẽ có tam hợp là Sửu - Tỵ - Dậu và tứ hành xung là Sửu - Thìn - Mùi - Tuất.
Khi tổ chức lễ cúng đầy tháng, ba mẹ sẽ chọn các giờ thuộc tam hợp như giờ Sửu, Tỵ, Dậu để đảm bảo sự hòa hợp và bình an cho bé. Cần tránh chọn các giờ thuộc tứ hành xung như giờ Sửu, Thìn, Mùi, Tuất vì những giờ này được cho là không phù hợp cũng như sẽ mang lại những điều không may mắn cho bé.
Chọn giờ cúng theo nguyên tắc tam hợp và tránh tứ hành xung là cách để đảm bảo rằng bé sẽ nhận được sự bảo vệ của các vị thần linh. Việc tuân theo các yếu tố phong thủy giúp ba mẹ yên tâm hơn về sự bình an của con trong suốt chặng đường trưởng thành.
5. Cách bày mâm cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản
Để lễ cúng đầy tháng cho bé trai được hoàn chỉnh và thể hiện sự tôn trọng, bố mẹ cần chú ý đến cách sắp xếp lễ vật theo các nguyên tắc phong thủy, giúp thu hút may mắn và bình an cho bé.
Lễ vật trên mâm cúng được bày trí trang trọng (Nguồn: Sưu tầm)
Lễ cúng đầy tháng cho bé trai thường được chia thành hai mâm cúng:
- Mâm lớn: Dâng lễ vật lên 12 Bà Mụ - những người đã nặn ra hình hài và chăm sóc bé trong suốt quá trình mang thai. Mâm lớn cần bày đầy đủ lễ vật như hoa quả, hương, bánh và những món ăn tượng trưng cho sự đủ đầy, thịnh vượng.
- Mâm nhỏ: Dâng lễ vật lên Đức Ông - vị thần bảo vệ trẻ em. Mâm nhỏ sẽ đơn giản hơn nhưng vẫn phải đầy đủ các lễ vật cần thiết như hương, đèn và một số món ăn đặc trưng.
Khi đặt mâm cúng, bố mẹ cần tuân thủ nguyên tắc phong thủy để đảm bảo sự hài hòa và thuận lợi cho bé:
- Phía Đông đặt bình hoa: Bình hoa là biểu tượng cho sự yên ổn, bình an và cân bằng trong cuộc sống. Đặt bình hoa ở phía Đông giúp tạo ra sự hài hòa và thu hút năng lượng tích cực.
- Phía Tây đặt lễ vật cúng: Phía Tây là nơi đón nhận năng lượng, mâm cúng 12 Bà Mụ và Đức Ông nên được đặt ở đây để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự phù hộ cho bé.
- Khoảng cách giữa các mâm: Mâm cúng phía trên không nên cách mâm cúng dưới quá 10 phân, giúp tạo sự liên kết vững vàng, tượng trưng cho sự bảo vệ của các thần linh đối với bé.
Sắp xếp lễ vật cúng đầy tháng một cách chu đáo không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh, mà còn thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với những ước mong tốt đẹp cho bé. Mỗi chi tiết trong lễ cúng đều mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, giúp gia đình cầu mong một tương lai tươi sáng cho đứa trẻ.
6. Mâm cúng đầy tháng bé trai gồm những gì?
6.1 Mâm cúng 12 Mụ Bà
Mâm cúng đầy tháng cho bé trai dâng cho 12 Mụ Bà cần chuẩn bị đầy đủ các lễ vật để thể hiện sự thành kính và mong muốn bé được bình an, phát triển khỏe mạnh.
- 12 chén chè đậu trắng - Món chè truyền thống dành cho bé trai, tượng trưng cho sự mạnh mẽ và vững vàng.
- 12 đĩa xôi - Thể hiện sự no đủ, sung túc.
- 1 con gà trống luộc - Tượng trưng cho sự khỏe mạnh.
- Bánh kẹo, hoa quả tươi – Cầu mong bé luôn vui vẻ, ngọt ngào.
- Hương, đèn, trà rượu, nước – Thể hiện lòng thành kính.
- Trầu têm cánh phượng, gạo, muối – Biểu tượng của sự may mắn, bình an.
- Bộ giấy cúng và vàng mã – Dùng để dâng lên các vị thần linh.
Ngoài ra, bố mẹ có thể chuẩn bị thêm lễ vật tùy theo phong tục từng vùng. Mâm cúng được sắp xếp gọn gàng, đặt đúng hướng phong thủy để cầu mong bé trai khỏe mạnh, thông minh và gặp nhiều may mắn trong tương lai.
6.2 Mâm cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy
Bên cạnh lễ cúng 12 Bà Mụ, mâm cúng đầy tháng cho bé trai còn phải chuẩn bị một phần lễ vật đặc biệt để cúng Đức Ông - vị thần bảo vệ trẻ em, luôn phù hộ cho bé được mạnh khỏe, bình an. Những lễ vật này không chỉ thể hiện sự thành kính mà còn là những lời chúc tốt đẹp gửi tới đứa trẻ trong ngày đặc biệt này.
- 1 con gà luộc chéo cánh: Con gà luộc với đôi cánh chéo nhau là biểu tượng của sự bảo vệ và che chở. Hành động này thể hiện mong muốn Đức Ông sẽ luôn che chở, bảo vệ bé trai khỏi những tai ương và đem lại may mắn.
- 1 tô chè lớn: Chè là món ăn truyền thống trong nhiều lễ cúng, tượng trưng cho sự ngọt ngào và đầy đủ. Tô chè lớn đặt trên mâm cúng Đức Ông gửi gắm lời cầu chúc cho bé luôn có một cuộc sống hạnh phúc và gặp nhiều điều tốt lành.
- 1 tô cháo lớn: Cháo là món ăn tượng trưng cho sự thanh đạm, tốt cho sức khỏe và dễ tiêu hóa. Tô cháo lớn được dâng cúng Đức Ông như một lời cầu chúc cho bé có sức khỏe dồi dào, tinh thần minh mẫn và phát triển toàn diện.
- 3 đĩa xôi lớn: Xôi là món ăn không thể thiếu trong lễ cúng đầy tháng, đại diện cho sự đủ đầy, sung túc. Ba đĩa xôi lớn gửi gắm hy vọng cho bé trai sẽ có một cuộc sống thịnh vượng, viên mãn và luôn gặp may mắn trong suốt hành trình trưởng thành.
- 1 miếng thịt quay: Miếng thịt quay dâng lên Đức Ông cầu mong cho bé trai có một cuộc sống luôn no đủ, không thiếu thốn và đầy sự ấm no.
- Trầu cau: Trầu cau là lễ vật không thể thiếu trong bất kỳ lễ cúng nào, biểu tượng cho sự kết nối và tình yêu thương. Trầu cau dâng lên Đức Ông nhằm cầu mong cho bé trai luôn được yêu thương và sống trong sự hòa thuận, gắn kết của gia đình.
- Rượu: Rượu trong lễ cúng thể hiện sự kính trọng và lễ nghi. Một chén rượu dâng lên Đức Ông thể hiện lòng thành kính của gia đình, mong ngài ban phước cho bé trai trong suốt cuộc đời.
- Đồ hàng mã: Những món đồ hàng mã như quần áo, tiền vàng, là vật phẩm dâng cúng để tưởng nhớ và xin Đức Ông phù hộ cho bé trai được bình an, tài lộc dồi dào.
- Đĩa hoa quả với 5 loại quả bất kỳ: Năm loại quả khác nhau thể hiện sự đa dạng và đủ đầy trong cuộc sống của bé, cầu mong bé luôn gặp may mắn, thành công và phát triển khỏe mạnh.
6.3 Mâm cúng đầy tháng cho bé trai
Những lễ vật không thể thiếu trên mâm cúng đầy tháng bé trai:
- Con gà luộc: Con gà luộc là món ăn biểu tượng cho sự thịnh vượng và may mắn. Gà chéo cánh không chỉ thể hiện sự che chở mà còn là lời cầu chúc cho bé luôn khỏe mạnh, gặp nhiều tài lộc.
- Bộ tam sên: Bao gồm trứng luộc, thịt luộc, tôm hoặc cua luộc. Bộ tam sên mang ý nghĩa bảo vệ, là món ăn không thể thiếu trong lễ cúng đầy tháng. Nó tượng trưng cho sự mạnh mẽ, may mắn và bình an mà Đức Ông sẽ mang lại cho bé trai.
- Mâm ngũ quả: Mâm ngũ quả là biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở, đầy đủ và thịnh vượng. Các loại quả trong mâm này sẽ thay lời cầu chúc cho bé trai có một cuộc sống hạnh phúc, sung túc và tràn đầy may mắn.
- Trà, rượu, hoa tươi: Những vật phẩm này thể hiện sự kính trọng và lòng thành, với mong muốn gia đình được hưởng phúc lành từ các thần linh và bé trai luôn gặp may mắn trong suốt cuộc đời.
- Nhang, đèn, nước, muối, gạo: Các lễ vật này thể hiện sự thanh tịnh, trong sáng và cầu mong cho bé luôn được bảo vệ và che chở. Nước, muối và gạo là những món đồ tượng trưng cho sự sạch sẽ và đầy đủ.
- Bộ đồ hình thế: Đây là bộ đồ ghi lại tên, ngày tháng năm sinh của bé, sau khi lễ cúng xong sẽ được đốt để giải hạn và cầu mong cho bé được an lành, tránh khỏi mọi vận hạn.
Ý nghĩa của mâm cúng đầy tháng: Mâm cúng không chỉ thể hiện lòng biết ơn với các Bà Mụ, Đức Ông mà còn mong muốn bé trai luôn khỏe mạnh, bình an và gặp nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống.
7. Bài khấn cúng đầy tháng bé trai
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật,
Con kính lạy các Ngài, Đức Thánh Mẫu và các Bà Mụ, Đức Ông.
Con kính lạy các vị Tôn thần, Gia tiên tiền tổ của gia đình.
Con kính lạy tổ tiên họ nội, họ ngoại, cầu cho gia đình được phúc đức, bình an.
Hôm nay là ngày đầy tháng con trai của gia đình chúng con. Con xin thành tâm cầu nguyện và làm lễ cúng đầy tháng cho con trai (Tên bé), sinh ngày (Ngày, tháng, năm sinh bé), tròn một tháng kể từ khi bé chào đời.
Xin các Ngài chứng giám lòng thành của gia đình chúng con. Chúng con xin tạ ơn các Bà Mụ đã nặn ra hình hài của con, xin các Ngài phù hộ độ trì cho con trai của chúng con được khỏe mạnh, an lành, thông minh và học giỏi, sống một cuộc đời bình an, may mắn và đạt được mọi điều tốt đẹp.
Cầu xin các Đức Ông che chở, bảo vệ con, giúp con luôn có được sự bình an, vui vẻ trong suốt cuộc đời, không gặp phải khó khăn, gian truân.
Chúng con cũng xin tạ ơn các vị thần linh, gia tiên đã phù hộ cho gia đình chúng con, giúp cho bé trai có thể lớn lên khỏe mạnh, vững vàng trong cuộc sống.
Hôm nay, gia đình chúng con tổ chức lễ cúng đầy tháng để kính dâng các lễ vật tạ ơn các Bà Mụ, Đức Ông và thần linh. Cầu mong mọi sự bình an, gia đình con được hạnh phúc, con trai của chúng con luôn khỏe mạnh, sống lâu, sống khỏe và thành công trong cuộc đời.
Con xin trân trọng dâng lên lễ vật này và nguyện lòng thành kính dâng lên các vị thần linh.
Nam Mô A Di Đà Phật!
8. Nghi thức cúng đầy tháng cho bé trai
8.1 Nghi thức đặt tên
Tên của bé trai cần được tổ tiên chấp thuận
Nghi thức đặt tên cho bé trai là một phần của lễ cúng đầy tháng, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc thể hiện sự kết nối giữa con cái và tổ tiên.
- Khấn với tổ tiên: Người cúng sẽ khấn với tổ tiên, đọc tên đầy đủ của bé theo họ và tên mà bố mẹ đã chọn trước. Việc này thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với tổ tiên, mong muốn nhận được sự chấp thuận cho cái tên.
- Gieo đồng tiền: Sau khi khấn, người cúng sẽ gieo 2 đồng tiền lên đĩa. Đây là cách để tổ tiên quyết định xem tên gọi có được chấp nhận hay không.
- Một đồng ngửa, một đồng úp: Có nghĩa là tên bé đã được tổ tiên chấp nhận.
- Cả hai đồng đều ngửa hoặc đều úp: Có nghĩa là tên bé không được tổ tiên chấp thuận, gia đình phải tiến hành gieo lại quẻ.
- Kết thúc lễ cúng: Khi nghi thức đặt tên đã hoàn tất và được tổ tiên chấp nhận, gia đình sẽ tổ chức một bữa tiệc nhỏ để chúc mừng, gửi lời chúc tốt đẹp đến bé trai. Người thân sẽ lì xì cho bé và cùng nhau ăn uống, cầu chúc một cuộc đời may mắn, bình an cho bé trong suốt hành trình trưởng thành.
8.2 Nghi thức khai hoa
Bên cạnh lễ cúng đầy tháng và nghi thức đặt tên, một số địa phương còn thực hiện thêm một nghi lễ đặc biệt có tên gọi là khai hoa hay bắt miếng.
Nghi thức khai hoa cầu phúc cho bé trai
Đây là một nghi thức mang ý nghĩa cầu chúc cho bé sau khi ra đời sẽ luôn khỏe mạnh, may mắn và được mọi người yêu quý.
- Chuẩn bị mâm cúng và vị trí cho bé: Bé sẽ được đặt giữa bàn thờ hoặc nằm trên nôi bên cạnh mâm cúng đầy tháng. Lúc này, không gian cúng bày biện đầy đủ lễ vật và nhang đèn để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.
- Rót trà và thắp nhang: Người cúng sẽ rót một ly trà, thắp nhang để xin phép thực hiện nghi thức khai hoa với mong muốn mọi điều may mắn sẽ đến với bé.
- Bồng bé và thực hiện nghi thức: Người thực hiện nghi lễ sẽ bồng bé trên tay một cách nhẹ nhàng, tay còn lại cầm một cành hoa. Cành hoa này sẽ được quơ qua lại trước miệng bé trong khi người cúng nói những lời chúc tụng tốt lành, mang đến may mắn cho bé trong suốt cuộc đời.
"Mở miệng ra có hoa, có bông
Mở miệng ra cho kẻ nhớ, người thương
Mở miệng ra cho có tiền, có bạc
Mở miệng ra cho bà con xóm giềng quý mến."
Ý nghĩa của nghi thức khai hoa: Nghi thức khai hoa như lời chúc phúc cho bé lớn lên với một cuộc đời đầy đủ, thịnh vượng và nhận được sự yêu thương từ mọi người xung quanh. Bằng cách “mở miệng” đón nhận những điều tốt đẹp, bé sẽ luôn được bảo vệ, phát triển trong một môi trường hạnh phúc và an lành.
9. Lưu ý khi cúng đầy tháng bé trai
9.1 Làm lễ
Lễ cúng đầy tháng cho bé trai diễn ra trên hai bàn: một bàn lớn để cúng 12 Bà Mụ và một bàn nhỏ cúng Đức Ông. Các thành viên trong gia đình cần có mặt đầy đủ để thể hiện sự tôn kính và cùng chung vui cầu chúc cho bé. Thời gian tốt nhất để tổ chức là vào sáng sớm hoặc chiều để lễ cúng được trang trọng và thanh tịnh.
Lễ cúng này là dịp để gia đình bày tỏ lòng biết ơn đối với các vị thần linh đã che chở cho bé. Sau khi cúng, gia đình sẽ gửi những lời chúc tốt đẹp và lì xì cho bé, cùng nhau sum vầy, ăn uống và tận hưởng khoảnh khắc đoàn viên.
9.2 Lễ vật
Mâm cúng đầy tháng không thể thiếu gà trống luộc, biểu trưng cho sự sinh sôi, phát triển. Tùy theo vùng miền, đôi khi vịt cũng được lựa chọn. Mâm ngũ quả với 5 loại quả đẹp, tươi mới sẽ mang lại sự thịnh vượng cho bé. Hoa cúng nên là những loài hoa như cát tường, hoa ly mang ý nghĩa may mắn tốt lành.
Ngoài ra, xôi gấc với màu đỏ tươi tượng trưng cho may mắn và sức khỏe, cùng chè đậu trắng mang ước mong cuộc sống thuận lợi cho bé. Mỗi lễ vật đều được chuẩn bị tỉ mỉ, thể hiện sự thành kính của gia đình đối với các đấng linh thiêng và cầu chúc bé phát triển khỏe mạnh.
Lễ cúng đầy tháng bé trai là một nghi thức thiêng liêng và đầy ý nghĩa, giúp kết nối các thế hệ trong gia đình, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với các đấng thần linh. Qua mỗi lễ vật, mỗi lời cầu nguyện, gia đình hy vọng bé sẽ nhận được sự bảo vệ, may mắn và phát triển khỏe mạnh. Đây cũng là dịp để mọi người trong gia đình, bạn bè chia sẻ niềm vui, đồng hành cùng bé trong những bước đi đầu tiên của cuộc đời.
Quà tặng hấp dẫn 
